Japończycy i kraje wysoko rozwinięte wyścigowo badają już – lub lada moment zaczną badać – konie pod kątem stosowanych na nich manipulacji genetycznych. Historia wyścigów pokazuje, że ludzie zrobią wszystko, co tylko możliwe, żeby się wzbogacić. Poniższy tekst jest streszczeniem wykładu, który na wrocławskiej „Konferencji o przyszłości wyścigów” (4 września 2023 r.) wygłosił dr Fumiaki Mizobe, lekarz weterynarii, z Sekcji Antydopingowej Wydziału ds. Koni Japońskiego Związku Wyścigów Konnych.
Zwalczanie dopingu jest niezbędne w wyścigach konnych z kilku powodów. Po pierwsze, z perspektywy zakładów kontrola antydopingowa jest konieczna, aby zapewnić zwrot należnych publiczności zysków. Stosowanie leków, które mogą zwiększyć lub zmniejszyć wydajność, może wpłynąć na wynik wyścigu. Po drugie, wyścigi konne są sportem, więc nie jest dozwolone, by koń otrzymywał nagrody i wyróżnienia na podstawie wyników uzyskanych dzięki nieuczciwie nabytym zdolnościom. Ponadto nie ma wątpliwości, że nadużywanie leków szkodzi reputacji wyścigów konnych i może prowadzić do utraty kibiców. Kolejną kwestią jest to, że patrząc z perspektywy hodowlanej, musimy hodować silne konie, aby przekazać takie cechy ich potomstwu. Jeśli staje się to niemożliwe ze względu na stosowanie leków, może to doprowadzić do hodowli słabych koni.
Doping genowy może naruszać definicję konia pełnej krwi angielskiej
Natomiast z punktu widzenia dobrostanu, któremu poświęcono wiele uwagi w ostatnich latach, cierpienie koni z powodu wypadków lub chorób spowodowanych lekami jest sprzeczne z dbałością o ich dobre życie. Co więcej, jeśli koń biorący udział w wyścigu pod wpływem leków spowodowałby poważny wypadek, stanowiłoby to znaczne zagrożenie dla bezpieczeństwa nie tylko konia, ale także dżokeja.
Nowoczesne osiągnięcia w dziedzinie biotechnologii, w tym terapia genowa, stwarzają potencjalne zagrożenia pod względem ich niewłaściwego wykorzystania i nadużywania. Obecnie doping genowy jest powszechnie uznawany za faktyczne zagrożenie dla wyścigów konnych. Doping genowy to ogólny termin, który obejmuje szeroki zakres zachowań niedozwolonych w wyścigach lub hodowli w żadnym momencie. Obejmuje on między innymi transfer genów i edycję genów. Transfer genów jest nadużyciem lub niewłaściwym wykorzystaniem terapii genowej polegającym na wprowadzeniu genów w celu zmiany naturalnej ekspresji genów. Edycja genów to bardziej precyzyjna technika zmiany istniejącej sekwencji DNA. Ponieważ edycja genów zarodka jest w stanie zmienić dziedziczny genom, może naruszać definicję konia pełnej krwi angielskiej i status potomstwa takiego konia.
Jak to się robi?
Transfer genów definiuje się jako sztuczne wprowadzenie genu do innego organizmu. Podawanie genów w celu zmiany naturalnej ekspresji genów ukierunkowanej na zwiększenie wydajności należy do kategorii dopingu. Aby można było podjąć próbę transferu genów, nośnik zwany wektorem, taki jak wirus lub plazmid, jest wykorzystywany do dostarczenia genu do komórki. Sekwencja genu jest transkrybowana na RNA, a następnie przekładana na ciąg aminokwasów, które są modyfikowane w celu wytworzenia białka. Tworzenie RNA z DNA nazywane jest transkrypcją, a tworzenie białka z RNA nazywane jest translacją. Jest to białko, które komórki ostatecznie wytwarzają po transferze genu.
Edycja genów jest definiowana jako dowolny proces lub leczenie obejmujące insercję, delecję lub substytucję DNA. W ostatnich latach rozwój technologii edycji genów, takich jak CRISPR/Cas9, umożliwił wprowadzenie krótkich insercji lub delecji w docelowych regionach. Wykorzystanie edycji genów może prowadzić do produkcji genetycznie zmodyfikowanych zwierząt, co stanowiłoby zagrożenie dla wyścigów konnych i przemysłu hodowlanego. Takie ryzyko stworzenia „genetycznie zmodyfikowanych zwierząt” mogłoby naruszyć definicję konia pełnej krwi. Wynika to z faktu, że zgodnie z artykułem 12 Międzynarodowego Porozumienia IFHA (Międzynarodowej Federacji Władz Wyścigowych) w sprawie Hodowli, Wyścigów i Zakładów, jeśli dziedziczny genom konia został w jakikolwiek sposób zmieniony, koń nie jest już uważany za konia pełnej krwi. Dziedziczny genom odnosi się do genów, które są przekazywane potomstwu. Takie konie muszą zostać usunięte z księgi stadnej.
Co mówią przepisy IFHA?
W celu zwalczania zagrożeń związanych z dopingiem genowym IFHA opracowała modelowe ramy jego zakazu i kontroli. Artykuł 6A Międzynarodowego Porozumienia IFHA zakazuje obecności jakiegokolwiek środka zdolnego do wywołania działania w obszarze ekspresji genów lub wpływu na ekspresję genów, co obejmuje między innymi środki do edycji genów. Ponadto artykuł 6B Międzynarodowego Porozumienia IFHA zakazuje edycji genów i terapii genowej przez cały czas, chociaż terapia genowa może być wyjątkowo przeprowadzana pod pewnymi warunkami. Oznacza to, że za uprzednią zgodą władz wyścigowych będzie ona ograniczać się do tych aspektów, które nie są w stanie zmodyfikować dziedzicznego genomu i nie stanowią zagrożenia dla dobrostanu i integralności wyścigów. W chwili pisania tego tekstu nie ma produktów terapii genowej zatwierdzonych do stosowania u koni, ale w przyszłości może nadejść czas, kiedy terapia genowa może być dozwolona, po nałożeniu okresu karencji, na podstawie oceny bezpieczeństwa i skuteczności. W Japonii transfer genów definiuje się jako podawanie genów i powiązanych substancji. Ponieważ jest to praktyka zabroniona, trenerzy muszą dopilnować, aby transfer genów nie był przeprowadzany zarówno w ośrodku JRA (Japońskiego Związku Wyścigów Konnych), jak i poza nim. Zgodnie z Regulaminem Wyścigów Konnych JRA konie, które zostały poddane edycji genów, nie będą kwalifikowały się do rejestracji. Egzekwowanie takich zasad może mieć zasadnicze znaczenie dla powstrzymania tej praktyki.
Testy PCR – wykrywacz transferu genów
Inną kluczową strategią odstraszania jest wprowadzenie testów. PCR może wykryć transfer genów lub transgeny poprzez namierzenie DNA wprowadzonego do organizmu. PCR może odróżnić transgen od naturalnego DNA, ponieważ wprowadzony gen różni się od normalnego DNA. Geny zazwyczaj składają się z eksonów i intronów. Eksony są regionami kodującymi DNA, które są przekładane na białko, podczas gdy introny są regionami niekodującymi; ponieważ normalny DNA zawierający intron i ekson jest zbyt duży, tylko eksony są wykorzystywane w transferze genów. Wykrywanie za pomocą PCR jest ukierunkowane na te unikalne sekwencje bez intronów. Metody wykrywania oparte na sekwencjach wykorzystujące sekwencjonowanie nowej generacji (NGS) mogą być również wykorzystywane do testowania na obecność dopingu genowego. W przeciwieństwie do metody opartej na PCR sekwencjonowanie nowej generacji (NGS) wykorzystuje inną technologię do sekwencjonowania DNA w próbce. Sekwencjonowanie nowej generacji (NGS) może wykrywać zarówno edycję genów, jak i transfer genów. Chociaż metoda oparta na sekwencjonowaniu nowej generacji (NGS) jest potężną techniką, ma pewne wady w porównaniu z metodą opartą na PCR. Koszt analizy jest wysoki, a procedury są złożone i wymagają rygorystycznego bezpieczeństwa informacji.
Na całym świecie rośnie zainteresowanie opracowaniem testu na obecność dopingu genowego. Zgodnie z najlepszą wiedzą autora Japonia i Hongkong to dwa kraje/regiony, które przeprowadzają testy na obecność dopingu genowego u koni wyścigowych. W Japonii ponad 5 tys. koni wyścigowych jest corocznie poddawanych testom wykrywającym transgeny w połączeniu z programem testów pozakonkursowych. Ponadto od 2023 r. rozpoczęto test ukierunkowany na edycję genów. W Australii i Stanach Zjednoczonych test jest w trakcie opracowywania, a doping genowy jest monitorowany na podstawie badań. W krajach takich jak Wielka Brytania, Francja i Bliski Wschód prowadzone są badania podstawowe. Aktywne inwestowanie w laboratoria jest niezbędne do stworzenia kompleksowych możliwości testowania.
Jak Japończycy przygotowują się do wykrywania dopingu genowego
W celu podniesienia standardów antydopingowych w Japonii Laboratorium Chemii Wyścigowej (LRC) otrzymało „fundusze objęte szczególną promocją” na rozwój metod testowania na obecność dopingu genowego. W ramach pierwszego trzyletniego projektu zainwestowano około 2,5 miliona dolarów amerykańskich w środki przeciwko dopingowi genowemu i promujące integralność genetyczną. Następnie zainwestowano około 2 milionów dolarów amerykańskich w ustanowienie metod testowania dopingu genowego u koni wyścigowych. Ponadto wdrożono kolejny ośmioletni projekt mający na celu ustanowienie nowego systemu testowania leków w laboratorium przy użyciu „funduszy objętych szczególną promocją”. W modernizację laboratorium zainwestowano łącznie ponad 50 milionów dolarów amerykańskich, co zaowocowało mianowaniem go laboratorium referencyjnym IFHA w 2022 r. Ponieważ laboratorium uzyskało możliwości oparte na międzynarodowych standardach testowania, liczba leków, które można wykryć, drastycznie wzrosła, umożliwiając wdrożenie zaawansowanej polityki kontroli leków w Japonii, co wykazało znaczenie tej inwestycji w zasoby.
Podsumowanie
Podsumowując, kontrola antydopingowa jest bardzo ważna w wyścigach konnych. Jest ważna z punktu widzenia uczciwości, sprawiedliwości, dobrostanu koni i ochrony hodowli. Doping powoduje nierówność szans i podważa uczciwość sportu, co może podważyć zaufanie kibiców i ogółu społeczeństwa. Stanowi również zagrożenie dla bezpieczeństwa i dobrostanu sportowców – zarówno koni, jak i ludzi. Na koniec, doping może potencjalnie maskować zaburzenia genetyczne i wpływać na selekcję hodowlaną. Doping genowy stanowi zagrożenie dla integralności i dobrobytu branży. Niewłaściwe wykorzystanie edycji genów może naruszyć definicję konia pełnej krwi, co może doprowadzić do upadku branży wyścigowej. Chociaż nie ma dowodów na stosowanie dopingu genowego, istnieją już techniki umożliwiające stosowanie wielu jego form, a wdrożenie strategii antydopingowych, takich jak wprowadzenie testów na obecność dopingu genowego, jest niezbędne.
